Araç Muayene İstasyonları Sunumu

Araç Muayene İstasyonları Sunumu

25.01.2025

Ufuk Üniversitesi Trafik KAzaları Yardım Vakfı

Ufuk Üniversitesi bünyesinde bulunan Trafik Kazalarına Yardım Vakfı önderliğinde bir araya gelen trafikle ilgili 9 derneğin oluşturduğu TRAFİK PLATFORMU tarafından düzenrlenen ÇALIŞTAYA katıldık. Çalıştayda Genel Başkanımız Vedat Şahin de bir sunum yaptı. Araç Muayene İtadyonlarını konu alan sunumda Almanya, Danimarka ve İranla karşılaştırmalı olarak Türkiyedeki Araç Muayene İstasyonlarının işlevselliği, faydaları ve ücret politikaları anlatıldı.

Vedat Şahin Trafik KAzaları Yardım Vakfı

Genel Bilgi

Araçların periyodik muayenesinden amaç; Karayolunda seyreden motorlu ve motorsuz araçların TRAFİK GÜVENLİĞİNİ tehlikeye sokmadan seyredebilecekleri teknik donanıma sahip olup olmadıklarını kontrol etmektir. Bu kontrol görevi Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına aittir. Bakanlık bu görevini, Özelleştirme İdaresi Başkanlığının yaptığı bir ihale sonucu 20 yıllığına 15 Ağustos 2005 te Özel sektöre devretmiştir. İhaleyi Akfen-Doğuş-TüvSüd Ortak Girişim grubu kazanmış ve TÜVTÜRK ismiyle faaliyete başlamıştır. O günkü rakamlarla 552 Milyon dolara ihale edilmiştir. Şu an TÜVTÜRK Araç Muayene İstasyonları üç ortaklı bir konsorsiyum tarafından yönetilmekte olup konsorsiyum ortakları Doğuş Grubu, TÜV SÜD ve Bridgepoint'tir. İhale iki bölge olarak yapılmıştır. Biri Güney Taşıt Muayene İstasyonları, diğeri Kuzey Taşıt Muayene İstasyonlarıdır. Her iki ihaleyi de aynı konsorsiyum almıştır.

  • Bridgepoint, İstanbul'da ve değişik ülkelerde ofisi bulunan Londra merkezli bir özel sermaye fonudur. 25 yıllık geçmişi boyunca Bridgepoint çeşitli sektörlerde büyüme potansiyeline sahip şirketlere sermaye yatırımı yapan, Avrupa'nın önde gelen özel sermaye şirketlerinden biridir.
  • TüvSüd, Almanya merkezli bir kuruluş olup dünya çapında 1000 den fazla noktada 24.000 personelle faaliyet göstermektedir. TüvSüd bu konuda kendini kabul ettirmiş yetkin bir kuruluş olup, yıllık 2,3 milyar avro geliri vardır.
  • Doğuş Grubu, 1951 yılında kurulmuş olup otomotiv, inşaat, medya, turizm, gayrimenkul, enerji ve yeme-içme olmak üzere yedi sektörde faaliyet göstermektedir. TüvTürkün %33 ortağıdır.

2021'de kuruluşunun 14. yılını geride bırakan TÜVTÜRK'ün o güne kadar gerçekleştirdiği araç muayene sayısı 191,5 milyona ulaşmıştır. Toplam yatırımları 1,5 milyar ABD dolarına ulaşan TÜVTÜRK, verdiği hizmetlerle kamuya 14,5 milyar TL'lik katkı sağlamıştır. Yılda ortalama yaklaşık 14 milyon araç muayenesi yapmaktadır.

2021'de, önceki yıla göre %9,9'luk artışla yaklaşık 11 milyon 275 bin aracın periyodik araç muayenesi gerçekleştirilmiştir. Yapılan muayenelerde araçların %28,39'unun ağır kusurlu ya da emniyetsiz olduğu tespit edilmiştir. Tekrar muayeneye gelen 3,1 milyon aracın %97,4'ünün eksiklik ve kusurlarının giderildiği görülmüş, muayene tekrarında başarılı olan bu araçların trafiğe güvenli bir şekilde çıkması sağlanmıştır.

Türkiye'de Muayene İstasyon Sayısı

Türkiye'de TüvTürk'e ait 313 muayene istasyonu vardır. Bunun;

  • 214 sabit istasyon
  • 75 seyyar istasyon
  • 18 seyyar traktör istasyonu
  • 6 motosiklet istasyonu

2024'te Yapılan Muayene Sayısı

2024 yılında 12.5 milyon araç muayene yapılmıştır. Bunun;

  • 9 milyon hafif kusurlu (%70)
  • 3 milyon ağır kusurlu olup (%24)
  • Sadece 250 bini kusursuz tespiti yapılmıştır. (%0,2)

Muayene Çeşitleri

Muayene istasyonlarında 4 çeşit muayene yapılır:

  1. Periyodik muayene
  2. Özel muayene
  3. Tespit
  4. Yola elverişlilik

İlave olarak egzoz emisyon ölçümü de yapılabilir.

Muayene Süreleri

  • Hafif araçların muayene süresi 15 dakikadan az olmaz.
  • Traktör ve motosikletlerin muayenesi 7 dakikadan az olmaz.
  • Ağır vasıta ve römorkların muayenesi ise en az 20-30 dakikadır.

Muayene İçin Gerekli Evraklar

Araç muayenesi esnasında işlemlerin tamamlanması için bazı belgelere ihtiyaç duyulur. Gerekli evrakların olmaması durumunda muayene görevlisi işlemleri tamamlayamaz. Araç muayenesinde gerekli evraklar şunlardır:

  • Taşıtın size ait olduğunu gösteren güncel ruhsat
  • Kimlik belgesi
  • Zorunlu trafik sigortası poliçesi
  • Aracın vergisinin ve cezasının olmadığını gösteren belge
  • Egzoz gazı ölçüm belgesi
  • LPG'li taşıtlar için sızdırmazlık raporu

Muayenede Bakılan Yerler

Araç muayenesi bazı teknik aletler ve çıplak gözle yapılan muayenedir.

  1. Taşıt tanımı: Ruhsat, plaka, şasi numarası, motor numarası uygunlukları.
  2. Fren sistemi: Frenlerin performansı, fren hidroliği, ana fren merkez silindiri, fren kuvvetlendirmesi.
  3. Direksiyon sistemi: Direksiyon simidi, rahatlığı, sertliği, rahat dönmesi.
  4. Görüş özellikleri: Araçtaki ön, arka ve yan camlar, aynalar ve silecekler gibi görüşü etkileyen tüm unsurlar, camların kırık veya çatlak olup olmadığı, aynaların işlevselliği ve sileceklerin düzgün çalışıp çalışmadığı.
  5. Elektrik teçhizatı: Lambalar, yansıtıcılar, elektrik teçhizatı, aydınlatma sistemi, ön ve arka farlar, sinyal lambaları, fren lambaları, geri vites lambası ve plaka aydınlatması.
  6. Dingiller, lastikler, süspansiyon sistemi: Dingiller, lastikler ve süspansiyon sistemi; aracın yol tutuşunu ve sürüş konforunu etkileyen kritik bileşenlerdir. Lastiklerin diş derinliği, lastiklerde herhangi bir kesik veya hasar olup olmadığı kontrol ediliyor. Dingillerin sağlamlığı ve süspansiyon sisteminin düzgün çalışıp çalışmadığı kontrol edilir.
  7. Şasi bağlantıları: Şasinin yapısal bütünlüğü, herhangi bir korozyon, çatlak veya hasar olup olmadığına bakılıyor.
  8. Zorunlu ekipmanlar: İlk yardım çantası, yangın söndürücü, reflektörler, stepne ve bijon anahtarı gibi ekipmanlar.
  9. Gürültü kirliliği ve egzoz emisyonu: Aracın gürültü seviyesi ve egzoz emisyonu kontrol ediliyor. Aracın egzozundan çıkan gazların yasal sınırlar içinde olup olmadığı, gürültü kirliliği yaratıp yaratmadığı ölçülüyor.
  10. Yolcu taşıyan araç ekipmanları: Özellikle otobüs, minibüs gibi toplu taşıma araçlarında boyun korsesi, emniyet kemerleri ve acil çıkış kapıları ve ekipmanları, ayrıca bu araçlarda taşıma kapasitesi, koltuk düzeni ve diğer güvenlik önlemlerinin yeterli olup olmadığı kontrol ediliyor.

Muayeneden Geçemeyen Araçlarda En Çok Rastlanan Eksiklikler

  • Fren sistemleri
  • Lambalar
  • Emniyet kemeri
  • Geri vites lambası
  • Yolcu araçlarının koltukları

Alınan Ücrette Devletin Payı

20 yıllığına devredilen muayene istasyonlarının vatandaştan aldıkları ücretin,

  • İlk 3 yılda %30'u
  • Sonraki 7 yılda %40'ı
  • Sonraki 10 yılda %50'si

KDV hariç, her ay hazineye aktarılır. Ayrıca gecikmelerde kesilen %5 gecikme cezasının tamamı hazineye aktarılır.

2025 Yılı Güncel Araç Muayene Fiyat Listesi

Araç Türü Ücret (TL)
Traktör (Römorklu, Römorksuz), Motosiklet ve Motorlu Bisiklet 1.334,40 TL
Otomobil, Minibüs, Kamyonet, Özel Amaçlı Taşıt, Arazi Taşıtı, Römork ve Yarı Römork 2.620,80 TL
Otobüs, Kamyon, Çekici ve Tanker 3.543,60 TL

Şikayetler

a) Randevu Şikayetleri

  1. Tüvtürk Araç muayene geçerlilik tarihim 28.12.2024, randevu almak istediğimde dolu olduğu için randevu alamıyorum, Adana Tüvtürk'e randevusuz gidersem randevusuz muayene yaptıramayacağım ve hatta randevu yıl sonuna kadar dolu. İstasyon muayene yapmadığı için neden trafikten ve Tüvtürk den ceza yiyeyim veya neden aracımı kullanamayayım! Ben gününü geçirmemişim.
  2. Bugün yine aradılar. Üzülerek yardımcı olamıyorlar bende esefle kınıyorum Bu tekelleşmeyi de yardımcı olamayan sistemi de Yoğunluk yıl sonuna kalıp zamlı ödeme yapmak istemeyen muayene günü gelmediği halde randevu alan kurnazlardan kaynaklıdır. Sistemsiz sisteminin bunu görüp engel olması Önceliği randevu günü dolana vermesi lazım ama nerdeee.
  3. Şikayet et bağır çağır bir şey değişmiyor. Ben kendim 6 Ocak'a randevu aldım hem zamlı hem de faizli ödemeye mecbur bırakanlara emeği geçenlere! Sonsuz teşekkürler!
  4. E-devlet üzerinden TÜV-Türk Yüzüncü Yıl araç muayene istasyonundan 29.12.2024 tarihli bir randevu aldım. Pazar gününe denk geliyor. Randevu onaylandığı için e-devlet üzerinden kapalı olacağını düşünmemiştim ama araç muayene istasyonunun kapalı olduğunu öğrendim ve yıl sonuna denk geldiği için 31'inden önce randevu alamıyorum. Şu anda mağdur edildim. Resmen 1821 TL araç muayene ücreti ödeyecekken 2621 TL muayene ücreti ödemek zorunda kalacağım. TÜV-Türk'ü o kadar aramama rağmen açan da yok.

b) Kredi Kartı Şikayetleri

  1. Tüvtürk istasyonlarında artık kredi kartından komisyon alınmadığı haberlerde çıkmıştı, ama hiç de öyle değilmiş. Dün araç muayenemi yaptırdım, kredi kartı ile egzoz emisyon ve araç muayene ücreti tutarı 2170 TL civarıydı. Ödemek isteyince, 80 TL fark istediler. Ama bu kalkmıştı diye itiraz ettim, hiçbir işe yaramadı.
  2. TÜVTÜRK cevap vermiş: 23 Aralık 16:00 (Şikayetten 11 saat sonra) Sayın Müşterimizin şikayeti ile ilgili; Müşterimizin iletmiş olduğu telefon numarasından geri dönüş yapılarak detaylı bilgilendirmeler yapılmıştır. ... Saygılarımızla, TÜVTÜRK
  3. Doğru, Telefonla dönüş yapılmıştır, ancak tatmin edici hiçbir açıklama sunulmamıştır. Komisyon ya da hizmet bedeli adını ne koyarsanız koyun, bunun Tüv Türk'e gidip gitmediği ne söylerseniz söyleyin, yapılan işlem son derece usulsüz ve yanlıştır. Kamu adına vergi toplayan, sigorta primi tahsil eden kurumlar veya daha pek çok alanda örneklenecek kamu kurumları böyle bir fark uygulamasına başvurmazken, Tüv Türk'ün yaptığı aymazlıktır, Ulaştırma Bakanlığının buna ses çıkarmayıp, kayıt dışı düzeni teşvik eden kredi kartına fark uygulamasına sessiz kalması daha da büyük ayıptır.

Almanya, Danimarka ve İran'da Araç Muayeneleri

Almanya

Almanya'da araç muayeneleri merkezi bir kuruluş olan TÜV tarafından yapılıyor. Bunun yanında anlaşmalı tamirhanelerde de yapılıyor. O nedenle TÜV istasyonları çok yoğun olmuyor. Tamirhaneye TÜV'den elemanlar gelip muayeneyi TÜV elemanları yapıyor. Tamirhaneyi sadece mekan olarak kullanmış oluyor. Tamirhane ayrıca para almıyor.

İlk muayene 149 avro. Asgari ücretin 1200 avro olduğunu düşünürsek, asgari ücretin %12'sine denk gelir. Bizde ise 2024 yılına göre hesap yaparsak %10'una denk gelir. Türkiye'deki alınan ücretin yarısının devlete gittiğini düşünürsek, Türkiye Almanya'dan ucuz diyebiliriz.

Danimarka

Danimarka'da muayeneler Devlet tarafından yetkilendirilmiş özel oto tamirhanelerinde yapılıyor. Herkes kendine çalışıyor. Yani tekel değil. Orada en düşük maaşın 1/50'si kadar muayene ücreti var. Yani çok çok ucuz. Devlet herhangi bir pay almıyor. Bu ücretin %25'i KDV olarak devlete ödeniyor. Bir de normal gelir vergisi ödüyor. Orada da 2 yılda bir muayene var. Muayene ortalama 5 dakika sürüyor. Devlet fiyat belirlemiyor. Normal rekabet koşullarında fiyatlama çıkıyor. Firma çok olunca da rekabetten dolayı ücret düşük oluyor.

İran

Araç muayenesi ilk 4 yıldan sonra her yıl yapılıyor. Taksi, itfaiye, ambulans ve ağır vasıtalar her 6 ayda bir muayeneye giriyor. Muayene ücreti ortalama 1,5 dolar. Emekli öğretmen maaşının %1'i kadar. Yani çok çok çok ucuz. Ücretleri devlet belirliyor. 30 dakikalık muayene için insanların bir günü harcanıyor.

Genel Değerlendirme

Sanırım diğer ülkelerde de benzer işlemler ve fiyatlar vardır. En yüksek ücret Türkiye'de gözüküyor. Ücretin yarısının devlete gittiğini, işin ihale usulü satıldığını, istasyonların kurulumunda belli standartların istendiğini düşünürsek Türkiye'de de şikayet edildiği kadar çok sayılmaz.

Türkiye'de her işlem merkezi sistemle yürüyor. Üniversite girişler, memurluğa girişler, meslekte yükselme, araç muayeneleri vb. Bunun sebebi torpil ve kayırmanın önüne geçmek. Bu nedenle Danimarka'da olduğu gibi ucuz ve kısa zamanda yapılabilecek bir iş, özellikle büyük şehirlerde, git, bekle, muayene yaptır, dön insanların yarım gününü alıyor. Muayene istasyonlarında genelde yıl sonlarında yoğunluk yaşanıyor. Diğer zamanlarda biraz daha sakin.

Şikayetlerde de görüldüğü gibi, kredi kartı ödemesine fark almaları sinir bozucu. Şikayetlerin hepsine standart cevaplar verilmesi, çözüm aranmaması saygısızlık. Giden araçların bekleme süresinde yeterli park yeri olmaması, bekleyenler için oturacak yer, çay, kahve ikramı olmaması da tekel olmanın getirdiği rahatlık diyebiliriz.

Bazı olumsuzluklara rağmen yollarımızda daha güvenli araçlarla karşılaşma beklentimiz içimizi rahatlatmaktadır. Çok diye yakınarak ödediğimiz parayı can ve mal güvenliğimizin sadakası olarak kabul ederek kendimizi rahatlatabiliriz.

Sevgiler, saygılar.